Bir yakınınızı kaybetmek, bir işten ayrılık, bir ilişkinin bitişi, taşınmak, bunların hepsi bir yas sürecinin sebebi olabilir. Önceki yazılarım arasında yas tutan insana nasıl destek olmak gerektiğinden bahsetmiştim. Şimdi kendinize nasıl destek olabileceğinizden bahsedeceğim.
Duygularınızı Dışa Vurun
Duyguların dışa vurumu oldukça önemli. Duygularınızı bastırmayın, duygularınızı yaşayın. Yani ağlamak istiyorsanız bağırarak saatlerce ağlayabilirsiniz. Size kaybınızı hatırlatan bir eşyaya sarılarak uyumanızda bir sakınca yok. Aynı şarkıyı yüzlerce kez dinlemeniz de oldukça sağlıklı. Sağlıklı olmayan şey ise kaçınmak: Yani acıyı yaşamadan hiçbir şey olmamış gibi davranmak, ağlamak isterken kendinizi tutmak, 'güçlü kalmaya' çalışmak.
Konuşun ve Yazın
Sizi dinleyen ve anlayan biriyle bol bol konuşun. Aklınızdan geçenleri, yaşadığınız acıyı konuşarak da dışarı çıkarın. Ağlamaktan konuşamıyorsanız susarak oturun o kişiyle. Eğer böyle bir insana ulaşma imkanınız yoksa yazabilirsiniz. Kaybettiğiniz kişiye mektup yazabilirsiniz veya sadece kendi duygularınızı acınızı anlattığınız bir günlük tutabilirsiniz. Bunları yapmak yas tutan insan için oldukça zor görünür. Yastaki insanlar su bile içmek istemezken ellerine kalem alıp yazı yazmak imkansız gelir, fakat bir kere yapıp ne kadar rahatladıklarını görünce buna devam ederler.
Öz Bakımı İhmal Etmeyin
Yemek, uyku, duş almak, su içmek, hareket etmek vb. Bunların hepsi temel ihtiyaçlarımız arasındadır. Yoğun bir acı içindeyken bu ihtiyaçları ihmal edebiliriz fakat ihmal ettikçe daha da kötü hissetmek kaçınılmazdır. İştahsız olsanız da uyuyamazsanız da en azından çok az miktarda sağlıklı bir gıda (meyve, sebze) tüketmek, normal sıklıkta olmasa da duş almak, biraz da olsun uyumaya çalışmak yas sürecinizde yapmanız gereken önemli öz bakım hareketlerindendir. Tüm günü yatakta geçirmek istiyor olabilirsiniz, geçirebilirsiniz de. Fakat en azından 15 dakika balkona çıkmak, evin içinde yürümek biraz su içmek oldukça önemlidir.
Yas sürecini daha sağlıklı geçirmek adına özellikle yas alanında çalışan bir klinik psikologtan alacağınız psikoterapi desteği ise size büyük bir destek sağlayacaktır.
Yas sürecinde psikiyatrik ilaçlar önerilmez. İlaçlar duygunun yaşanmasına engel olabileceği için yasın tamamlanamamsı riskini taşır. Yas sürecinde kişinin duyguları hakkında bolca konuşması ve acısını yaşaması beklenir. Bu kuralın tek istisnası kendinize zarar verme düşüncenizdir. Eğer kendinize zarar verme veya intihar planınız varsa acil olarak bir psikiyatriste ulaşmanız gerekir.
Acınız tamamen geçmese de zamanla daha dayanılabilir hale gelecek. Bu yazının ihtiyaç duyan herkese destek olabilmesi dileğiyle.