Ben Dili Nedir?: Tartışmaları Yönetmeyi Öğrenin

Ben Dili Nedir?

Ben Dili, bireyin duygu, düşünce ve ihtiyaçlarını karşısındakini suçlamadan, yargılamadan ve tehdit etmeden ifade etme biçimidir. İletişimde açıklık, samimiyet ve saygı esasına dayanır. "Ben böyle hissediyorum", "Ben böyle düşünüyorum", "Beni bu durum üzüyor" gibi ifadelerle kişi, sorumluluğu karşı tarafa atmadan kendini ifade eder.

Ben Dili’nin Temel Özellikleri

• Kişinin kendi duygusuna odaklanır.

• Karşıdakini yargılamaz.

• Suçlama içermez.

• Saldırgan değildir.

• Anlayış ve çözüm odaklıdır.

• İletişimde empatiyi güçlendirir.

Sen Dili Nedir?

Sen Dili, kişinin kendi duygularını açıklamak yerine karşıdakini suçlaması, eleştirmesi veya etiketlemesiyle oluşan bir iletişim tarzıdır. Bu dil, çoğunlukla çatışma yaratır ve savunmaya geçilmesine neden olur.

Sen Dili’nin Temel Özellikleri

• Suçlayıcıdır.

• Yargılayıcıdır.

• Tehdit edici olabilir.

• Savunma duvarlarını yükseltir.

• Anlaşmazlıkları körükler.

Ben Dili ve Sen Dili Arasındaki Temel Farklar

Özellik	Ben Dili	Sen Dili
Odağı	Kendi duygu ve düşünceleri	Karşı tarafın davranışı
Yaklaşımı	Anlayışlı, yapıcı	Suçlayıcı, yargılayıcı
Etkisi	Empati ve anlayış geliştirir	Gerilimi artırır, çatışmayı körükler
Sonuç	İletişimi açık ve samimi kılar	Savunma, öfke ve iletişimsizlik doğurur

Ben Dili Kullanımına Örnekler

Durum 1:Çocuğunuz odasını toplamıyor.

• Sen Dili: "Sen çok dağınıksın, hiç sorumluluk sahibi değilsin!"

• Ben Dili: "Odan dağınık olduğunda rahatsız oluyorum çünkü evi düzenli tutmaya çalışıyorum."

Durum 2:Arkadaşınız buluşmaya geç kalıyor.

• Sen Dili: "Sen hep geç kalıyorsun, hiç saygın yok."

• Ben Dili: "Buluşmaya geç kalındığında kendimi önemsiz hissediyorum. Vaktime değer verilmediğini düşünüyorum."

Durum 3:Eşiniz ortak alınan kararlara uymuyor.

• Sen Dili: "Hiçbir zaman anlaşmalara uymuyorsun!"

• Ben Dili: "Daha önce üzerinde anlaştığımız konularda değişiklik yapıldığında kafam karışıyor ve hayal kırıklığına uğruyorum."

Ben Dili Nasıl Kurulur?

Ben dili genellikle üç temel unsurdan oluşur:

1. Davranışın tanımı (gözlem): Ne oldu? (Tarafsız ve yargısız bir şekilde ifade edilir.)

2. Duygu ifadesi: Bu durum sende nasıl bir his oluşturdu?

3. Etki veya ihtiyaç: Bu durum seni nasıl etkiledi, neye ihtiyacın var?

   
   

Formül:

“Sen [davranış] yaptığında, ben [duygu] hissediyorum çünkü [neden/etki].”

Örnek:

“Sen konuşurken sürekli sözüm kesildiğinde, kendimi değersiz hissediyorum çünkü düşüncelerimi ifade etmek istiyorum.”

Bu yapı hem mesajın net olmasını sağlar hem de karşı tarafın savunmaya geçmeden sizi anlamasına yardımcı olur.

Ben Dili Kullanmanın Avantajları

1. İlişkileri Güçlendirir: Suçlamadan iletişim kurmak, empatiyi ve anlayışı artırır.

2. Anlaşmazlıkları Azaltır: İnsanlar suçlanmadıklarında dinlemeye daha açıktır.

3. Kendi Sınırlarını Belirler: Kişi kendini net bir şekilde ifade ederek psikolojik sınırlarını çizer.

4. Saygıyı Artırır: Her iki taraf da kendini ifade etme hakkına sahip olur.

5. Çözüm Odaklıdır: Sorunun değil, çözümün parçası olur.

   
   

Sen Dili Kullanmanın Riskleri

• Savunma Mekanizması Tetiklenir: Kişi suçlandığında genellikle savunmaya geçer veya saldırganlaşır.

• İletişim Kopar: Karşılıklı anlama yerine suçlama döngüsü oluşur.

• Duygular Bastırılır: Suçlanan kişi kendi duygularını ifade edemez hale gelir.

• Kırgınlık ve Güvensizlik Yaratır.

Ben Dili Nerelerde Kullanılabilir?

Ben dili, hayatın her alanında etkili iletişimi mümkün kılar. Özellikle aile içinde, eşler arasında ya da ebeveynlerle çocuklar arasında sağlıklı bir ilişki kurmak için güçlü bir araçtır. Bir çocuğa "oyuncağını paylaşmadığın zaman üzülüyorum" demek, onu suçlamadan duyguyu iletmek anlamına gelir ve çocukta savunma değil anlayış oluşturur. Aynı şekilde romantik ilişkilerde yaşanan anlaşmazlıklarda da ben dili, sorunun kişiye değil davranışa odaklanarak çözüm yolunu açar. İş hayatında da ben dilinin önemi büyüktür; bir iş arkadaşına "toplantıya zamanında katılmadığında işler aksıyor ve bu beni strese sokuyor" demek, hem saygıyı korur hem de iş birliğini güçlendirir. Eğitim ortamlarında öğretmenlerin öğrencilerine bu dili kullanarak yaklaşmaları, daha güvenli ve açık bir sınıf atmosferi yaratır. Arkadaşlık ilişkilerinde de ben dili, yanlış anlaşılmaları en aza indirip, samimiyetin korunmasına katkı sağlar. Kısacası, insan ilişkilerinin olduğu her yerde ben dili etkili bir iletişim anahtarıdır.

Ben Dili ile Sen Dili Arasında Pratik Karşılaştırmalar

Durum	Sen Dili	Ben Dili
Öğrenci ödevini yapmamış	"Sen tembelsin, hiçbir şey yapmıyorsun!"	"Ödevini yapmadığında, dersleri önemsemediğini düşünüyorum ve bu beni üzüyor."
Eş alışverişe yardım etmemiş	"Sen hep bencil davranıyorsun!"	"Alışveriş işini hep tek başıma yapınca yoruluyorum ve paylaşılmadığını hissediyorum."
İş arkadaşı işi geciktirmiş	"Sen yüzünden işler aksadı!"	"İş zamanında tamamlanmayınca iş planım bozuluyor ve stres oluyorum."

Ben Dili Öğrenilebilir mi?

Evet. Ben dili doğuştan gelen bir yetenek değil, zamanla öğrenilebilecek bir iletişim becerisidir. Başlangıçta alışılmış tepkiler yerine duygu temelli ifadeler kurmak zorlayıcı olabilir; çünkü çoğu insan öfke, kırgınlık ya da hayal kırıklığı yaşadığında bunu doğrudan karşısındakine yöneltmeye eğilimlidir. Ancak ben dili pratiğe dayalıdır ve tekrarlandıkça doğal hale gelir. İlk adım olarak kişi, yaşadığı olaylara karşı ne hissettiğini ve neden böyle hissettiğini fark etmeye başlamalıdır. Bu farkındalık, otomatik suçlamaların yerini daha yapıcı ifadelere bırakır. Duygu kelime dağarcığını genişletmek, bu süreci kolaylaştıran başka bir adımdır. Zamanla kişi, suçlamadan ya da savunmadan konuşmanın hem kendisine hem de ilişkilerine nasıl iyi geldiğini fark eder. Yani ben dili, istenirse herkesin geliştirebileceği, ilişkileri dönüştüren güçlü bir beceridir.

Alıştırma:Aşağıdaki sen dili cümlelerini ben diliyle yeniden yazmayı deneyin:

1. "Sen hiçbir zaman beni dinlemiyorsun."

2. "Sen hep kendi bildiğini yaparsın."

3. "Bu senin suçun!"

4. "Yine mi geç kaldın, ciddiyetsizsin!"

5. "Senin yüzünden moralim bozuldu."

   
   

Örnek cevaplar:

1. "Ben konuşurken sözüm kesildiğinde kendimi anlaşılmamış hissediyorum."

2. "Fikirlerimin dikkate alınmadığını düşündüğümde üzülüyorum."

3. "Bu olay gerçekleştiğinde kendimi kötü hissettim, çünkü sonucu birlikte yüklenmemiz gerektiğini düşünüyorum."

4. "Geç kalındığında planlarımızın bozulduğunu hissediyorum ve bu beni sıkıyor."

5. "Yaşananlar beni etkiledi, moralim bozuldu çünkü farklı bir sonuç bekliyordum."

   
   

Ben Dili Kullanmak Pasiflik Midir?

Hayır. Ben dili, pasif değil aksine etkin ve sorumlu bir iletişim biçimidir. Kişi kendi duygularını sahiplenir, karşı tarafı dinler ama aynı zamanda sınırlarını da korur. Ne saldırgan ne de suskun bir tavırdadır.

Ben Dili ile Empati Arasındaki İlişki

Ben dili, empatiyi teşvik eder. Karşı tarafın saldırıya uğramadığını hissetmesi, onu daha açık hale getirir. Empatik bir iletişim ortamı yaratmak, çatışmaları azaltır ve bağları kuvvetlendirir. Bu sayede taraflar birbirlerini dinler ve çözüme daha hızlı ulaşırlar.

Sonuç:

Ben dili sadece bir konuşma biçimi değil, bir düşünme biçimidir. Suçlamadan, kırmadan, kendi duygularını sahiplenerek konuşmak, daha sağlıklı ilişkilerin temelidir. Ben dili sayesinde insanlar hem kendilerini daha net ifade eder hem de karşısındakine kendini açması için alan tanır. Bu, kişisel ilişkilerde olduğu kadar iş ve okul ortamlarında da yapıcı sonuçlar doğurur.

---

İletişim

Online terapi ve Şişli Gayrettepe'deki ofisimde yüz yüze seans seçenekleri mevcuttur.

E-posta: info@cansuvarol.com        Telefon: +90 530 403 05 90

Instagram hesabımı takip edin!

Ulaşım Kolaylığı​

Şişli İstanbul'da bulunan ofisimiz oldukça merkezi bir konumda olduğu için ofisimize İstanbul Avrupa yakasında bulunan Nişantaşı, Bomonti, Etiler, Beşiktaş, Mecidiyeköy Sarıyer, Maslak ve Levent gibi semtlerden metro ve metrobüs ile rahatlıkla ulaşabilirsiniz.